Τώρα πια το ξέρουμε ως «Λουζνίκι» και πριν από λίγους μήνες είδαμε να κηρύσσεται εκεί η έναρξη (με την τελετή και το πρώτο ματς της διοργάνωσης), αλλά και η λήξη (στον τελικό που βρήκε θριαμβευτές τους Γάλλους) του Μουντιάλ. Μέχρι πριν από 25 και κάτι χρόνια, ωστόσο, ήταν γνωστό ως «Στάδιο Λένιν» και σαν σήμερα, το εθνικό στάδιο της Ρωσίας είχε γίνει η εστία μιας τραγωδίας το ακριβές μέγεθος της οποίας δεν γνωρίζουμε με σιγουριά, κι ας έχουν περάσει 36 χρόνια από τότε.
Ήταν 20 Οκτωβρίου 1982 όταν η Σπαρτάκ φιλοξενούσε στη Μόσχα την ολλανδική Χάαρλεμ για τον δεύτερο γύρο του Κυπέλλου UEFA. Παρότι μέσα φθινοπώρου, το ρωσικό ψύχος είχε ήδη δείξει τα δόντια του (η θερμοκρασία είχε πέσει μέχρι και τους -10 βαθμούς Κελσίου), οι κερκίδες ήταν χιονισμένες κι οι ιθύνοντες του γηπέδου άνοιξαν και καθάρισαν μόνο ένα τμήμα των κερκίδων για να φιλοξενηθούν οι θεατές. Το παιχνίδι κυλούσε προς το τέλος του, οι γηπεδούχοι προηγούνταν με 1-0 κι αρκετοί από τους περίπου 15 χιλιάδες Ρώσους που ήταν στοιβασμένοι στην εξέδρα άρχισαν να κινούνται προς την έξοδο, κατεβαίνοντας τα παγωμένα σκαλιά πίσω από την κερκίδα, όταν η Σπαρτάκ έβαλε και δεύτερο γκολ. Ακούγοντας τους πανηγυρισμούς πολλοί έσπευσαν να επιστρέψουν στην εξέδρα, την ίδια ώρα που όσοι βρισκόντουσαν εκεί ξεκίνησαν να φεύγουν, αφού με το που σημειώθηκε το τέρμα σφυρίχτηκε και η λήξη του ματς. Οι δύο μάζες κόσμου μπλέχτηκαν μεταξύ τους, παγιδεύτηκαν εκεί κι άρχισαν να πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο, με ολέθρια αποτελέσματα.
Λόγω της κάλυψης από το σιδηρούν παραπέτασμα, χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να αρχίσουν να διαρρέουν πληροφορίες για το γεγονός πέραν του λακωνικότατου: «Ένα περιστατικό είχαμε χθες στο Λουζνίκι. Μετά το τέλος του αγώνα, ορισμένοι οπαδοί τραυματίστηκαν», που γράφτηκε στην εφημερίδα Vechernaya Moskva την επομένη. Το 1989, ωστόσο, κι αφού ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εισήγαγε πολιτική μεγαλύτερης διαφάνειας (γνωστή ως Glasnost) για τα όσα συνέβαιναν στη Σοβιετική Ένωση, άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες για το μέγεθος της τραγωδίας. Το περιοδικό «Sovetsky Sport» δημοσίευσε αρχικά, τον Απρίλιο του 1989, ότι εκείνη τη μέρα είχαν χάσει τη ζωή τους περίπου 100 άνθρωποι, για να ανεβάσει τον αριθμό των θυμάτων στους 340 με νέο δημοσίευμα περίπου τρεις μήνες αργότερα. Το ίδιο περιοδικό παραδέχτηκε ακολούθως ότι ορισμένες από τις πληροφορίες που είχαν εξασφαλίσει οι συντάκτες του δεν επιβεβαιώθηκαν, κι αφού λίγες εβδομάδες προηγουμένως, τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, ο Εισαγγελέας της Μόσχας παρέθεσε συνέντευξη Τύπου για να θέσει τον επίσημο απολογισμό των θυμάτων στους 66 νεκρούς και 61 τραυματίες.
Η αλήθεια για το μέγεθός της, ωστόσο, πιθανότατα να μη μαθευτεί ποτέ από τη στιγμή που 36 χρόνια μετά την τραγωδία ακόμα βγαίνουν προς τα έξω πληροφορίες που της δίνουν νέες διαστάσεις. Στις αρχές του Ιούνη που μας πέρασε, λίγο πριν κηρυχθεί η τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη νέα βερσιόν του γηπέδου, η βρετανική εφημερίδα «Daily Telegraph» έριξε ξανά τα φώτα της δημοσιότητας στο περιστατικό, υποδηλώνοντας πως ο πραγματικός αριθμός των νεκρών ξεπερνά κατά πολύ την επίσημη καταμέτρηση...
